Taras drewniany z zadaszeniem to doskonały sposób na powiększenie przestrzeni mieszkalnej i stworzenie miejsca do relaksu na świeżym powietrzu. Taka konstrukcja nie tylko zwiększa komfort użytkowania ogrodu, ale również znacząco podnosi wartość nieruchomości. Choć budowa tarasu z zadaszeniem może początkowo wydawać się skomplikowanym przedsięwzięciem, przy odpowiednim przygotowaniu i systematycznym podejściu możesz wykonać ją samodzielnie. W tym artykule przeprowadzimy Cię przez wszystkie etapy budowy tarasu drewnianego z zadaszeniem – od planowania, przez fundamenty, aż po wykończenie dachu i późniejszą konserwację.
Planowanie i przygotowanie do budowy tarasu
Zanim przystąpisz do budowy tarasu drewnianego z zadaszeniem, konieczne jest dokładne zaplanowanie całego przedsięwzięcia. Odpowiednie przygotowanie pozwoli uniknąć kosztownych błędów i zapewni trwałość konstrukcji na lata.
Pierwszym krokiem jest uzyskanie niezbędnych pozwoleń. W zależności od wielkości planowanego tarasu i jego zadaszenia, możesz potrzebować zgłoszenia budowy lub nawet pozwolenia na budowę. Generalnie tarasy do 35 m² niepołączone trwale z budynkiem wymagają jedynie zgłoszenia, ale zawsze warto to sprawdzić w lokalnym urzędzie, gdyż przepisy mogą się różnić w zależności od lokalizacji.
Następnie przygotuj szczegółowy projekt tarasu. Określ jego wymiary, wysokość, rodzaj zadaszenia oraz materiały, z których zostanie wykonany. Przy projektowaniu weź pod uwagę następujące aspekty:
- Lokalizacja tarasu względem domu i stron świata (wpływ na nasłonecznienie)
- Wielkość tarasu dostosowana do potrzeb rodziny i możliwości przestrzennych
- Rodzaj drewna na konstrukcję i podłogę (z uwzględnieniem lokalnego klimatu)
- Typ zadaszenia (stałe, rozsuwane, częściowe) dopasowany do potrzeb
- System odprowadzania wody z dachu
- Planowany sposób użytkowania (jadalnia zewnętrzna, strefa wypoczynkowa, miejsce na grilla)
Na podstawie projektu przygotuj szczegółową listę potrzebnych materiałów i narzędzi. Dokładne obliczenia ilości materiałów pomogą uniknąć niepotrzebnych wydatków i przestojów w pracy.
Materiały budowlane
Do konstrukcji tarasu wybierz drewno odporne na warunki atmosferyczne, najlepiej impregnowane ciśnieniowo. Popularne gatunki to modrzew, sosna czy egzotyczne drewno takie jak bangkirai, które cechuje się wyjątkową trwałością. Do zadaszenia możesz wykorzystać drewniane krokwie i łaty pokryte gontem bitumicznym, poliwęglanem lub blachą.
Pamiętaj, że drewno na taras musi być odpowiednio zaimpregnowane lub naturalnie odporne na wilgoć. Gatunki takie jak modrzew syberyjski czy dąb zawierają naturalne olejki, które zwiększają ich odporność na gnicie i atak szkodników.
Oprócz drewna konstrukcyjnego i wykończeniowego, potrzebujesz również elementów łączących: śrub nierdzewnych, wkrętów tarasowych, kotew, łączników metalowych oraz materiałów do wykonania fundamentów (beton, szalunki, zbrojenie). Warto zainwestować w elementy łączące wysokiej jakości, ponieważ to one często decydują o trwałości całej konstrukcji.
Fundamenty i konstrukcja nośna tarasu
Solidne fundamenty to podstawa trwałego tarasu. W przypadku tarasu z zadaszeniem jest to szczególnie ważne, ponieważ konstrukcja musi udźwignąć nie tylko ciężar samego tarasu, ale również zadaszenia oraz potencjalnych obciążeń (np. śniegu czy wiatru).
Najczęściej stosowanym rozwiązaniem są fundamenty punktowe w postaci betonowych słupów. Rozpocznij od wytyczenia miejsc na słupy fundamentowe. Rozmieść je w narożnikach planowanego tarasu oraz pośrodku dłuższych boków, zachowując odległość między słupami nie większą niż 2-2,5 m. Dokładne wymierzenie i oznaczenie punktów fundamentowych zapewni geometryczną poprawność konstrukcji.
Wykop doły na fundamenty o głębokości poniżej strefy przemarzania (w Polsce to zwykle 80-120 cm, zależnie od regionu). Średnica dołów powinna wynosić około 30-40 cm. Na dnie wykopu umieść warstwę żwiru o grubości około 10 cm i dobrze ją ubij – zapewni to odpowiedni drenaż. Następnie przygotuj szalunki, umieść w nich zbrojenie i zalej betonem klasy minimum C20/25.
W mokry jeszcze beton wstaw kotwy stalowe lub osadź metalowe stopy do montażu słupów drewnianych. Pamiętaj o dokładnym wypoziomowaniu wszystkich punktów montażowych – to kluczowe dla stabilności całej konstrukcji. Nawet niewielkie odchylenia na tym etapie mogą powodować problemy podczas dalszego montażu.
Po związaniu betonu (minimum 7 dni, optymalnie 14-21 dni w zależności od warunków atmosferycznych) możesz przystąpić do montażu konstrukcji nośnej. Na kotwach lub stopach zamontuj słupy drewniane o przekroju minimum 10×10 cm. Słupy powinny być odpowiednio wysokie, aby uwzględnić zarówno wysokość tarasu, jak i planowanego zadaszenia, z uwzględnieniem minimalnego spadku dachu.
Na słupach zamontuj belki nośne (tzw. podwaliny) o przekroju około 10×15 cm. Następnie prostopadle do nich ułóż legary o przekroju 5×15 cm w rozstawie co 40-50 cm. Wszystkie połączenia wzmocnij metalowymi łącznikami i śrubami. Pamiętaj o zachowaniu minimalnego spadku konstrukcji (około 1-2%) w kierunku od budynku, co zapewni prawidłowe odprowadzanie wody deszczowej.
Montaż podłogi tarasu i budowa zadaszenia
Gdy konstrukcja nośna jest gotowa, możesz przystąpić do montażu desek podłogowych. Wybierz deski tarasowe o grubości minimum 25 mm i szerokości 10-14 cm. Układaj je prostopadle do legarów, zachowując odstępy 5-7 mm między deskami (szczeliny pozwolą na odpływ wody i kompensację rozszerzalności drewna podczas zmian temperatury i wilgotności).
Deski mocuj do legarów za pomocą wkrętów tarasowych ze stali nierdzewnej lub specjalnych klipsów montażowych, które zapewniają niewidoczne mocowanie. Wkręty powinny być wkręcane od góry, po dwa na każdym skrzyżowaniu deski z legarem. Pamiętaj o nawiercaniu otworów przed wkręcaniem, aby uniknąć pękania drewna – to szczególnie ważne przy twardszych gatunkach.
Konstrukcja zadaszenia
Po ukończeniu podłogi tarasu możesz przystąpić do budowy zadaszenia. Konstrukcja zadaszenia tarasu drewnianego składa się z kilku kluczowych elementów:
- Słupy nośne – jeśli nie zostały jeszcze zamontowane, umieść je w narożnikach tarasu i przymocuj solidnie do konstrukcji nośnej
- Belki poziome (oczepy) – montowane na szczycie słupów, tworzące ramę zadaszenia
- Krokwie – elementy nośne dachu, montowane pod kątem dla zapewnienia spadku
- Łaty – poprzeczne elementy mocowane do krokwi, służące do montażu pokrycia dachowego
- Wiatrownice i kontrłaty – elementy zwiększające sztywność konstrukcji i odporność na wiatr
Słupy zadaszenia powinny być solidnie połączone z konstrukcją tarasu. Na ich szczytach zamontuj poziome belki tworzące ramę zadaszenia. Następnie zamontuj krokwie w rozstawie co 60-80 cm. Pamiętaj o zachowaniu odpowiedniego spadku dachu (minimum 5-10 stopni) dla prawidłowego odprowadzania wody i zapobiegania gromadzeniu się śniegu w zimie.
Do krokwi przymocuj łaty w rozstawie zależnym od wybranego pokrycia dachowego. Na tak przygotowaną konstrukcję możesz położyć wybrane pokrycie: poliwęglan, blachę, gonty bitumiczne lub membranę dachową. Każdy materiał ma swoje zalety i ograniczenia, dlatego wybór powinien być dostosowany do twoich potrzeb i lokalnych warunków klimatycznych.
Wybierając pokrycie dachowe, weź pod uwagę nie tylko jego cenę, ale również trwałość, przepuszczalność światła i estetykę. Poliwęglan komorowy to popularny wybór, ponieważ jest lekki, przepuszcza światło i jest stosunkowo łatwy w montażu. Z kolei blacha oferuje doskonałą ochronę przed deszczem i długą żywotność.
Jeśli zdecydowałeś się na poliwęglan, pamiętaj o zastosowaniu specjalnych profili montażowych i uszczelek, które zapewnią szczelność i kompensację rozszerzalności termicznej materiału. W przypadku blachy czy gontów postępuj zgodnie z zaleceniami producenta, pamiętając o odpowiednim zakładzie arkuszy i uszczelnieniu połączeń, aby uniknąć przecieków.
Wykończenie i impregnacja tarasu drewnianego
Po zakończeniu budowy konstrukcji i zadaszenia, czas na prace wykończeniowe. Zadbaj o estetyczne wykończenie krawędzi tarasu, montując deski czołowe (tzw. fartuch). Możesz również zamontować balustrady, jeśli taras znajduje się na pewnej wysokości lub po prostu dla zwiększenia bezpieczeństwa i komfortu użytkowania, szczególnie jeśli w domu są dzieci lub zwierzęta.
Bardzo ważnym etapem jest impregnacja całej drewnianej konstrukcji, która znacząco przedłuży jej żywotność i zachowa estetyczny wygląd. Nawet jeśli użyłeś drewna impregnowanego ciśnieniowo, dodatkowa warstwa ochronna znacząco przedłuży żywotność tarasu. Do impregnacji możesz użyć:
- Olejów do drewna – wnikają głęboko w strukturę drewna, podkreślają jego naturalne usłojenie i zapewniają ochronę od wewnątrz
- Lakierobejc – tworzą na powierzchni drewna warstwę ochronną, jednocześnie barwiąc je i zachowując widoczną strukturę
- Impregnatów technicznych – chronią przed grzybami, pleśnią i owadami, stanowiąc podstawową ochronę biologiczną
- Olejowosków – łączą zalety olejów i wosków, zapewniając zarówno głęboką impregnację jak i powierzchniową ochronę
Przed nałożeniem środków ochronnych dokładnie oczyść powierzchnię drewna i upewnij się, że jest sucha. Najlepiej wykonać ten etap w słoneczny, bezdeszczowy dzień. Impregnat nakładaj zgodnie z zaleceniami producenta, najczęściej w 2-3 warstwach, z zachowaniem odpowiedniego czasu schnięcia między kolejnymi aplikacjami.
Na koniec możesz zamontować dodatkowe elementy, które zwiększą funkcjonalność i komfort użytkowania tarasu:
- Oświetlenie (np. energooszczędne lampy LED montowane w podłodze lub pod zadaszeniem)
- System odprowadzania wody z dachu (rynny i rury spustowe)
- Osłony przeciwsłoneczne lub przeciwwiatrowe na bokach tarasu
- Elementy wyposażenia, jak ławki, donice czy pergole na pnącza
Typowe problemy i ich rozwiązania
Budowa tarasu drewnianego z zadaszeniem to złożony projekt, podczas którego mogą pojawić się różne wyzwania. Oto kilka typowych problemów i sprawdzone sposoby ich rozwiązania:
Nierówny teren – jeśli działka ma znaczne nachylenie, rozważ budowę tarasu na różnych poziomach połączonych schodkami lub zastosuj dłuższe słupy z jednej strony, aby wyrównać powierzchnię. Możesz również wykonać częściowe podwyższenie terenu, pamiętając o odpowiednim zagęszczeniu podłoża.
Gnicie drewna – aby temu zapobiec, upewnij się, że drewno nie ma bezpośredniego kontaktu z gruntem, zapewnij odpowiednią wentylację konstrukcji i regularnie impregnuj wszystkie elementy drewniane. Stosuj podkładki dystansowe między elementami konstrukcyjnymi, które zapewnią cyrkulację powietrza.
Przeciekający dach – zadbaj o odpowiedni spadek dachu i prawidłowe uszczelnienie wszystkich połączeń. W przypadku pokryć takich jak poliwęglan, używaj specjalnych taśm uszczelniających i profili zamykających. Regularnie sprawdzaj stan pokrycia i uszczelnień, szczególnie po silnych wiatrach czy opadach.
Pękanie desek – aby zminimalizować to ryzyko, zawsze nawiercaj otwory przed wkręcaniem wkrętów i zachowuj odpowiednie odstępy między deskami, umożliwiające pracę drewna. Wybieraj deski o równomiernej strukturze, bez sęków i pęknięć, które mogą się pogłębiać pod wpływem warunków atmosferycznych.
Wypaczanie się konstrukcji – stosuj drewno dobrze wysezonowane o wilgotności odpowiedniej do zastosowań zewnętrznych (12-18%). Montuj elementy konstrukcyjne z uwzględnieniem naturalnej pracy drewna i używaj odpowiednich łączników metalowych, które pozwolą na minimalne ruchy drewna bez naruszenia stabilności konstrukcji.
Budowa tarasu drewnianego z zadaszeniem to projekt, który wymaga czasu, precyzji i cierpliwości, ale efekt końcowy w pełni wynagradza włożony wysiłek. Dobrze zaprojektowany i wykonany taras służyć będzie przez wiele lat, zapewniając komfortową przestrzeń do wypoczynku niezależnie od warunków pogodowych.
Pamiętaj o regularnej konserwacji – raz w roku warto dokładnie oczyścić taras i odnowić warstwę ochronną. Najlepszym czasem na takie prace jest wczesna wiosna lub późna jesień. Regularnie usuwaj liście i inne zanieczyszczenia z powierzchni tarasu i z rynien. Dzięki systematycznej pielęgnacji drewno zachowa swoje właściwości i piękny wygląd przez długi czas, a Ty będziesz mógł cieszyć się własnoręcznie zbudowanym tarasem przez wiele sezonów, zyskując dodatkową przestrzeń życiową i podnosząc wartość swojej nieruchomości.
